Asia-Pacific Roundtable Internasional iha Malayzia Debate Maka’as Konaba Siguransa ho Defeza

Posted on June 2, 2011 by Fundasaun Mahein

Direktor Fundasaun Mahein Nelson Belo ho Sekretariu Geral ASEAN DR. Surin Pitsuwan

Nelson Belo nudar Direitor NGO national Fundasaun Mahein (FM) ba hetan konvinte “The Institute of Strategic and International Studies (ISIS) Malayasia tuir ASIA-PACIFIC ROUNDTABLE Meeting ba dala 25 nian iha Kuala Lumpur husi dia 29 Maiu-1 Junhu 2011.  Iha inkontru ne’e matenek nain husi universidades sira,  husi NGO sira nebe’e serbisu ba area siguransa ho Defesa nian. Akademisi husi Universidades sira seluk hanesan iha Amerika, Korea do Norte, Korea do Sul, Xina , Australia, Singapura, Indonezia, kombodia, ho Malayzia e  mos ho autor siguransa nian husi nasaun sira iha Sudeste-Aseatiku. Sira hotu fahe sira nia informasaun husi aspeitu pesimista no optemista nian iha area siguransa ho defeza ba malu. Iha inkontru ne’e barak liu mak debate konaba nasaun boot sira hanesan Amerika ho Xina nia influensia iha seitor siguransa ho defeza nian, nebe’e mos hamosu perguntas barak-barak iha regiaun ne’e.

Asia-Pacific Rountable nebe’e loke husi Vice Premeiru Ministru Malayzia DR. Hj. Mohd Yassin, deklara katak inkontru ida ne’e atu esplora hanoin diak husi parte hotu-hotu atu bele kria paz no prosperidade iha regiaun Sudeste-Asiatiku. Iha fatin seluk DR. Marty Natalegawa, Ministru Estranjeiru Indonezia nian  mos afirma katak komunidade ASEAN sei forte no sei hari’i lidun ida ne’e halo koperasaun diak ho nasaun boot sira hanesan Xina, Amerika ho Japaun.  Iha  biban hanesan, DR. Natalegawa mos katak proposal Timor-Leste nian ba prosesu integrasaun ba komunidade ASEAN no husu ba komunidades ASEAN seluk iha regiaun ne’e atu fo suporta ba Timor-Leste. Nune’e mos DR. Surin Pitsuwan, Sekretariu Jeral ASEAN ne’ebe hasoru Direktor Fundasaun Mahein, Nelson Belo mos fo nia suporta konaba proposta Timor-Leste ba komunidade organizasaun ASEAN.

Fundasaun Mahein nia partisipasaun iha Asia-Pacific Roudtable ne’e hanesan rekuinesementu internasional nian ba NGO nasional sira hotu nia kontribuisaun ba prosesu dezenvolvementu iha seitor siguransa ho Defeza. Tuir Direitur Fundasaun Mahein, katak rekuinesementu ida ne’e hanesan motivasaun ida ba FM no NGO nasional sira seluk iha Timor-Leste atu kontinua halo nia kna’ar nudar parseiru dezenvolvementu ho governu atu dezenvolve liu liu iha areia seitor siguransa ho defeza nian.
Iha Asia-Pacific Rountable Direiturr FM mos esplika ba partisipante sira katak kapasitasaun ba institusan  Seitor Siguransa ho Defeza iha Timor-Leste kontinua la’o nei-neik maibe dezenvolve  bebeik no ho tulun sira husi nasaun sira seluk husi komunidade ASEAN ho internasional sira seluk. Direitur ne’e mos afirma katak profesionaliza institusaun iha Seitor Siguransa ho Defesa hasoru dezafiu boot nudar hanesan nasaun foun, maibe esforsu maka’as hosi lideransa Timor-Leste nia kapasidade nebe’e kontinua hamosu solusaun diak ba obstaklu sira ne’e.

Fundasaun Mahein espera katak suporta husi Indonezia, kamboja, Thailandia, Burnai ho komunidade ASEAN seluk ba Republika Demokratika de Timor-Leste nia proposta hanesan rekuinesementu pozitiva husi komunidade iha regiaun ne’e ba prosesu Timor-Leste nia integrasaun ba ASEAN signifikadu tebes. Tanba geografikamente Timor-Leste nia pozisaun termina maka’as sai aliadu ba organizasaun ASEAN. Fundasaun Mahein mos espera katak prosesu integrasaun Timor-Lesta ba AEAN la’os sai aumenta numeiru deit iha regiuan ne’e maibe mos fo kontirbusaun ba prosesu dezemvolvementu iha seitor hotu hotu iha regiun ASEAN.
Atu hatene klean liu konaba asuntu ne’e bele kontaktu.

Nélson Belo
Direktor Fundasaun Mahein
Web: www.fundasaunmahein.wordpress.com
Email: direktor.mahein[at]gmail.com
Tlp:         +670 737 4222